Een burgeroorlog kent alleen maar verliezers. Ook is het vaak moeilijk om iets van de achtergrond van een conflict te begrijpen. Zeker voor iemand die op grote afstand van dat conflict staat. Dat geld dus ook voor Uw fotograaf. Maar het is mij wel duidelijk geworden dat de gangbare westerse lezing over het conflict niet klopt of op zijn best heel erg eenzijdig is.
Als het gaat om de oorzaken van de burgeroorlog wil ik hier de zienswijze van vooral de Singhalese bevolking weergeven. Een zienswijze die in de westerse media eigenlijk nooit zo wordt verwoord.
De Singhalese bevolking vestigde zich ongeveer 500 jaar voor het begin van onze jaartelling op het eiland vanuit Noord-India. Ca. 500 jaar later vestigden zich ook Tamils vanuit Zuid-India op het eiland. Dat leidde na enige tijd tot conflicten. Zodanig zelfs dat de Singhalese koningen hun hoofdstad tot tweemaal toe moesten verplaatsen. Van Anuradhapura naar Polonnaruwa en uiteindelijk naar Kandy. Maar de oorzaak van het conflict ligt hier niet, maar bij het Engelse kolonialisme.
Toen de Engelsen de kolonie Ceylon, eigenlijk als gevolg van de bezetting van Nederland door Napoleon, overnamen, vestigden zij een heel andere vorm van gezag. Ze koloniseerden Sri Lanka als een bezettingsmacht en onteigenden het land om er thee plantages te vestigen. De oorspronkelijke Singhalese bevolking wilde echter niet als slaaf werken op hun onteigende land. Daarom importeerden de Engelsen Tamils uit India voor het werk op de theeplantages. De Tamils waren in het algemeen ook veel loyaler aan de Engelsen en kwamen daardoor in de lagere lagen van het koloniale bestuur.
Een van de vele voormalige Engelse thee plantages, hier kwam de Lipton thee vandaan
Nadat de Engelsen zich in 1948 terugtrokken uit Sri Lanka kwam het land onder zelfbestuur. Maar al heel snel accepteerde een deel van de Tamils, die nu hun bevoorrechte positie kwijt waren, dat bestuur niet en eisten een onafhankelijke staat. Hoewel de Tamils in de gebieden waarin zij een meerderheid vormden, verschillende keren een vorm van gedeeltelijke autonomie onder Sri Lankaanse vlag is aangeboden, hebben ze deze vorm altijd geweigerd. De meer extreme Tamils, de Tamil Tigers, hebben vervolgens getracht deze onafhankelijke staat via geweld af te dwingen. En zo is de burgeroorlog ontstaan.
De burgeroorlog heeft geduurd van 1983 tot 2009. Dat het conflict zo lang heeft kunnen voortslepen komt doordat veel internationale partijen meenden een rol te moeten spelen. Van India is dit nog het best te begrijpen, omdat dat land zelf ook een heel grote Tamil populatie heeft. Maar ook “het westen”, vaak in de vorm van Non Gouvernementele Organisaties, meende zich in het conflict te moeten mengen. O.a. omdat men vond dat dit conflict naar westerse post-koloniale maatstaven zou moeten worden opgelost.
In 2008-2009 werd de burgeroorlog via een militair offensief door president Mahinda Rajapaksa beëindigd. Dit nadat hij eerst formeel het Oslo bestand (2002) met de Tamil Tigers had opgezegd en daarmee weer de facto baas in eigen land werd.
Wij hebben zelf kunnen zien hoe het land nu weer opleeft. Waren er in 2011 nog veel road-blocks en overal militairen. In 2016 was dat beeld geheel verdwenen. Het is van harte te hopen dat dit nu zo blijft. De bovenstaande zienswijze op de burgeroorlog heb ik tot op heden echter haast nergens kunnen terugvinden. Ook niet hier of hier. Er wordt altijd een etnisch of religieus conflict van gemaakt, maar dat is het niet.
Hoe ervaren de Sri Lankanen eigenlijk zelf de rol die het westen in de burgeroorlog heeft gespeeld? Daarover is o.a. dit boek geschreven Recolonisation: Foreign Funded NGOs in Sri Lanka . Meer nog dan de titel zeggen de onderstaande twee recensies over dit boek die ik tegen kwam.
Zo zien veel Sri Lankanen de bemoeienis van “het westen” met hun land
En tenslotte wil ik één van onze Sri Lankaanse vrienden aan het woord laten, vooral over de vraag hoe zij “het westen” nu zien: … first they killed our king, then they took our land and now they are talking human rights …